28 dic 2015

E que pasa coa guerra en Siria...?

Aqui podes ler unha conversa da nosa lista de distribución de correos das persoas voluntarias en ESF Galicia sobre a guerra de Siria e as persoas refuxiadas. Se queres ampliar coa túa opinión ou información adicional sobre a guerra en Siria anímate a facelo nos comentarios... 

Tómate o tempo necesario para comprender a complexidade da situación...

------------------

Participante 1

http://www.cuantarazon.com/977221/por-fin-alguien-nos-explica-bien-y-de-forma-sencilla-el-porque-del-conflicto-sirio

Una explicación simplificada e ilustrada del conflicto sirio. 
 
------------------

Participante 2

Gracias! Por certo, que opinades do tema das persoas refuxiadas de Siria? creedes que que a UE está acollendo suficientes persoas? Eu tiña oido que non, pero agora mesmo non estou seguro.

En calquera caso, está por unha parte a resposta da UE, á que Rajoy se adscribe, e por outra parte a resposta de organismos que non queren estar esperando ao que faga Rajoy, se é que fai algo, o cal é sobradamente lóxico. Este tipo de respostas é por exemplo a da Rede de Cidades-Refuxio ou algo así, que comezou Ada Colau. Ou sexa, non estar esperando ao que diga o goberno e actuar nós pola nosa conta. Pois ben, dentro deste tipo de respostas ao problema, están tamén as iniciativas cidadás para acoller persoas refuxiadas. En Alemania, por exemplo, teñen unha rede social que permite á fogares e familias poñerse en contacto con persoas de Siria para acollelas. Non lembro o nome da rede, o vin nas noticias da 2. O caso é que en España non existe esa rede, e estaría moi ben intentar creala para dar esa posibilidade á familias e fogares que non teñen a sorte de vivir en cidades-refuxio mais queren acoller xente. ¿Que vos parece esa idea?
 
------------------

Participante 3

Boas! Pregunta: Esa rede como estaría regulada?
Si se inicia un acollemento "por libre" correríamos o risco de que logo esas persoas non estivesen recoñecidas como refuxiadas e se rozase a liña da imigración ilegal? Protéxese á xente de caer en mans de mafias??
 
Son dudas que me asaltan e un tema que da voltas na cabeza, porque o ideal sería instar a mediacións para que se pare o conflicto e a xente non teña que marchar ou poida volver, non marchan por gusto, e evidentemente mentras non poden vivir na súa terra hai que prestar axuda, pero na miña cabeza sonan os 40 anos que levan os Saharauis e ue ainda que xa non hai unha guerra seguen sen poder voltar á súa terra...

----------------

Participante 4

Este tema me interesa un montón. De momento hay muchas más preguntas que respuestas. Participante 2, ¿sólo comentas o querías plantear algo desde ESF?

----------------


Participante 5

Aporto otra explicación.
 
--------------------
 
Participante 6
 
Muy bueno el video de Participante 5, aporto otra explicación: 
http://www.nazanin.es/?p=11347
Y de la misma escritora, un artículo en el periódico La Marea, un análisis en tres dimensiones:
http://www.lamarea.com/2015/09/29/las-tres-dimensiones-del-conflicto-de-siria/
Aquí se nombra la sequía de 2008, que aparece en el primer link de Participante 1.
 
Sobre la iniciativa en Alemania, se llama Willkommen Flüchtlinge o en inglés Refugees Welcome http://www.refugees-welcome.net/
y está funcionando en Espanha también desde Octubre de 2015, así que animaos a
entrar en la red: http://refugiados-bienvenidos.es/
y a ofrecer vuestros hogares a personas que tienen poco que ver con todo lo que se está contando en los links que hemos estado mandando en este hilo y que son totalmente ajenas a esta lucha de poderes y recursos.
Aquí os dejo un poco de información sobre una obra de teatro muy necesaria:
http://internacional.elpais.com/internacional/2015/11/07/actualidad/1446900848_005821.html
 
1) A la pregunta de Participante 2 sobre si se están acogiendo suficientes personas
 
De verdad merece la pena reflexionar sobre la respuesta a esa pregunta???. Esa ha sido la discusión interminable en Alemania, en vez de preocuparse por entender y buscar la manera de (no)involucrarse(aún más) en el conflicto que está causando la situación*. Las personas escapan, huyen y llegan a donde pueden... y OJO!! la definición de refugiad@ está reconocida por una convención de las naciones unidas: 
Y el derecho al asilo está reconocido por la declaración universal de las naciones unidas:
https://es.wikipedia.org/wiki/Derecho_de_asilo hemos escondido la hospitalidad en el cajón del sótano (Perdonad por las fuentes de Wikipedia, pero los documentos oficiales están online, no tengo tiempo de buscarlos). 
 
*Después de la lectura del artículo de Nazanin, se puede interpretar la "invasión" de refugiad@s como una maniobra política. Las personas que se están viendo manipuladas son totalmente ajenas a los intereses de su manipulación. Entonces por favor, un poco de cabeza y vamos a separar unas cosas de las otras, o qué?. 
 
La situación económica y política de Turquía y Arabia Saudí –que patrocinan a los grupos mercenarios y a la extrema derecha religiosa de la oposición siria– no les permite una guerra larga, por lo que, tras el fracaso de sus intentos de forzar a Obama (a quien le preocupa más el avance de China por el mundo que los intereses de los gobernantes de Ankara, Tel Aviv y Riad) a que lanzara un ataque militar contra Al-Assad, decidieron probar suerte con los mandatarios europeos: fue así como Turquía abrió las  puertas de los campos de refugiados y les condujo hacia Europa, cuando lo lógico era que se dirigiesen hacia el Golfo Pérsico. Y lo consiguieron: la dramática imagen del niño sirio Alan Kurdi ahogado en una playa turca sirvió de casus belli, y varios líderes europeos ya se preparan para bombardear al pueblo sirio y lo que queda de su país. Buscan nuevos mercados (¡negocio del ladrillo, además de armas, en un país devastado!), acceso a rutas comerciales internacionales, y recuperar sus antiguas colonias, ahora que EE UU se dirigen al Pacífico para rodear China.
 
2) A la primera pregunta de Participante 3 sobre si la acogida en esa red es por libre:

Sí, al menos en Alemania. Por dos motivos:

a) porque las personas que serían responsables de la acogida están saturadas (al menos en Alemania) y muchas cosas salen mal porque hay que actuar muy rápido y tareas esenciales se caen: la comunicación con personas refugiadas y vecin@s de los centros de acogida (y salen a la luz los clásicos prejuicios racistas por un lado y por otro), la INCLUSIÓN de las personas refugiadas en los lugares de acogida... Las personas tenemos que responsabilizarnos de la situación y movilizarnos por crear una estructura paralela de acogida, inclusión y comunicación... porque los gobernantes en parte no quieren y en parte no dan a basto!!! 
 
b) porque así existe la posibilidad de acoger también a personas que según nuestro sistema legal vigente algunas personas no tienen derecho a asilo, pero según la definición de la convención de las naciones unidas sí que son personas refugiadas.

3) A la segunda pregunta de Participante 3, sobre las mafias.  
 
Un día vi en un reportaje otra interpretación de las mafias... Ahí entrevistaban, entre otras personas, a un "mafioso" en el desierto del Sáhara (creo que en Mali). Esta persona era un conductor de autobús que transportaba gente por el desierto y así se ganaba la vida. Está claro que habrá otros conductores de autobús que se aprovechen de la necesidad de las personas y se enriquezcan a costa de ellas. Pero es al fin y al cabo un "negocio", un "servicio" o una "forma de ganarse la vida" como otra cualquiera y cada persona la hará a su manera. Yo puedo construír casas y venderlas al coste de producción más el valor anhadido por mi trabajo, o puedo especular con el precio de la vivienda y aprovecharme de la necesidad de la gente de querer vivir en una casa. A lo que iba, ese reportaje me ensenhó a diferenciar un poco en el tema de las mafias y a ver a la gran variedad de personas que puede haber detrás de ellas. Y en cualquier caso, cuando las personas  llegan a Espanha o a Alemania, ya han sido "utilizadas" por las mafias (o "salvadas" - porque sino fuese por ellas, no conseguirían su objetivo)... con lo cual si decidimos mandarlas de vuelta, no solucionamos el problema de las mafias, si es que es un problema...

Qué es lo que decimos siempre? Piensa globalmente, actúa localmente... Mi opinión: Acojamos a las personas una vez que han llegado y seamos conscientes de por qué vienen... Exijamos a las estructuras de poder que no entren en el juego (y dejemos de participar en ellas y jugar con la vida de muchas personas mientras nos repartimos el pastel!!!)... levantemos la voz para denunciar y movilicémenos constructivamente para dar a conocer alternativas y crearlas entre tod@s... informémonos y dejemos de actuar como marionetas y comencemos a actuar como personas, día a día, paso a paso...!!!!!!

En 2016 la iniciativa "Dresden para tod@s" (tambié para l@s nazis!?!) quiere probar con esto (https://fr.wikipedia.org/wiki/Th%C3%A9rapie_Sociale) y van a hacer eventos para formar a gente en "Mediación" con esta técnica que luego pueden moderar espacios de diálogo en las comunidades. Por lo que sé, esta técnica se ha utilizado ya en el conflicto Palestina-Israel... ahí me meteré, veremos qué tal nos va... :)

10 dic 2015

Reflexionando sobre el papel de las empresas en desarrollo y cooperación

Aquí dejamos las respuestas a una encuesta que nos hicieron sobre cuál pensamos que es el papel de las empresas como agente de desarrollo y/o como agente de cooperación para el desarrollo. Estamos además arrancando el trabajo con el grupo de personas voluntarias en educación para el desarrollo en y con empresas, por si tenéis interés en colaborar...

------------------------------------------------------------

2. Colaboracion ong-empresa

2.1 Su organización ha colaborado alguna vez con alguna empresa o grupo empresarial en algún proyecto / línea estratégica de cooperación? 
Si x No 

2.2 En caso afirmativo, ¿Podría describirnos brevemente qué tipo de proyecto, y cual era el perfil de la empresa? 
ESF no ha trabajado nunca con empresas como socias en proyectos de cooperación, aunque sí ha contratado a empresas como proveedoras de servicios, como por ejemplo:

  • Tempo de Loaira: Es una cooperativa de trabajo asociado que fue contratada para formaciones en comunicación para la asociación.
  • Algalia: Es una asesoría y consultoría experta en el trabajo con el tercer sector contratada para asesoría en temas económicos y laborales de la asociación.
  • Icarto: Es una empresa especializada en cartografía con la que se ha trabajado en varias ocasiones para el desarrollo de aplicaciones GIS para los proyectos de cooperación de agua y desarrollo rural que se están llevando a cabo en Honduras.


3. Empresa-desarrollo

3.1 En el marco de la cooperación al desarrollo, ¿Cuál crees que es el papel de empresa? 
Agente de Desarrollo x Agente de Cooperación al desarrollo
Otros:_________________________________________________________________________

3.2 ¿Cuál es el impacto de la empresa en el desarrollo sostenible?
La empresa tiene impacto en el desarrollo sostenible en la medida en la que puede tener una finalidad social externa, que es contribuir al pleno desarrollo de la sociedad, tratando que en su desempeño económico no solamente no se vulneren los valores sociales y personales fundamentales, sino que en lo posible se promuevan.


3.3 En el marco de la cooperación al desarrollo, ¿la empresa debería tener un papel activo, más allá del comportamiento responsable?
Si  No x

3.4 En caso afirmativo ¿cuál crees que debería ser el papel de la empresa?
En el marco de la cooperación al desarrollo en ESF consideramos que no, aunque sí que puedan tenerla en el marco del desarrollo.


3.5 En el marco de la estructura de actores (cooperación multiactor) de la cooperación al desarrollo, ¿cuál crees que es o debería ser el papel de la empresa?
Desde ESF no creemos que la empresa deba ser un actor de cooperación, aunque pueda trabajar como suministradora de servicios de cooperación (no creemos que deba ser quien los lidere).


3.6 En relación con el desarrollo sostenible ¿Qué tipo de acciones deberían desarrollar las empresas gallegas internacionalizadas en los países socios?
Apoyo Técnico               Apoyo Económico
Otros x:__Como asistencia de proyectos creemos que pueden formar parte de proyectos (y hemos trabajado con empresas) como apoyo técnico. También ha habido empresas que nos han hecho donaciones (previa discusión en una comisión de financiación privada), aunque no para proyectos concretos. En todo caso, consideramos que la mejor contribución de las empresas internacionalizadas al desarrollo sostenible es respetar las condiciones de trabajo digno (que incluye el trabajo en brecha de género), así como el respeto al medio ambiente, en línea con las convenciones internacionales, estableciendo altos estándares de actuación (o por lo menos no inferiores al país donde tienen su matriz).

3.7 En relación con el desarrollo sostenible ¿En qué ámbitos deberían desarrollar las empresas gallegas internacionalizadas en los países socios?
Promoción de la investigación               Negocios inclusivos
Otros:__El trabajo con empresas como agente de desarrollo es algo que se está tratando en uno de los grupos de trabajo de ESF y aun hay mucho debate por delante, no habiendo nada aprobado hasta ahora. Este es un tema que no se ha tocado, si bien no hemos trabajado nunca con empresas como agente de cooperación, sino como proveedor de servicios.

3.8. ¿Cuáles son los sectores y/o empresas gallega que deberían tener un papel activo en el desarrollo?
Lácteo               Obra civil              Agrícola              TICs
Otros x:__En el desarrollo todas pueden tener un papel activo, es el tipo de empresa lo que determina si lo tienen.

3.9. Desde su organización cree que es posible la colaboración con empresas en temas de cooperación al desarrollo
Si x No 

3.10. En caso afirmativo, qué  tipo de acciones cree que se podrían desarrollar para favorecer la colaboración entre ONGs y empresa?
Espacios de colaboración conjunta (ONG-empresa)               
Capacitación por parte de las ONGs en desarrollo a las empresas x    
Otros x:

  • Creación de espacios para discusión sobre "Otra empresa posible" en la línea de educación para el desarrollo en la empresa
  • También la colaboración de empresas como proveedoras de servicios, pero siempre con un enfoque de fortalecimiento de capacidades de la población participante,  sin crear dependencias,  de ahí el interés en los estándares abiertos,  conocimiento abierto,  software libre, etc.


7 dic 2015

Resumo blogueiro mensual: novembro 2015

   Durante este mes tivemos a visita nos nosos proxectos en Honduras das persoas que ostentan a máxima representación da política de Cooperación Exterior da Xunta de Galicia, o Director Xeral de Relacións Exteriores e coa UE e a Subdirectora Xeral de Cooperación Exterior. Aquí podedes ver a crónica. En paralelo, tamén neste mes, estivo a pelexarse dende a Xunta Directiva da Coordinadora Galega de ONGD (da que formamos parte) e da súa Comisión de Incidencia (na que tamén colaboramos) porque a Cooperación para o Desenvolvemento tivera uns orzamentos dignos na proposta da Xunta de Galicia de orzamentos para 2016, o cal non se consegueu, a pesar do aumento do orzamento xeral da Xunta dun 5% (e que esta política pública fora das máis recortadas na crise, até un 70%).

    Por outra banda, aquí podes coñecer as últimas fichaxes no equipo que temos en Honduras!

    Comentar tamén que se está en proceso de migración da páxina web da Federación de ISF, na que se engloba a de ESF Galicia. Nunhas semanas teremos a nova en marcha!



CONTIDOS

  • Blogue de Vida Asociativa
  • Blogue Honduras
  • Enlaces de interese
  • Publicacións en físico
  • E no próximo mes ...
  • A ESFrase do mes



BLOGUE DE VIDA ASOCIATIVA

    O mes de novembro comezou no blogue coa publicación do programa da Xuntanza, encontro da base social en A Coruña. No día da ciencia para a paz e o desenvolvemento, 10 de novembro, atopamos unha recopilación da contribución de ESF e as súas organizacións socias neste ámbito. Tamén infórmase neste mes dunha ferramenta de mensaxería instantánea baseada en software libre: o Telegram. Publícase o programa das xornadas de "O xénero da tecnoloxía" do próximo 12 de decembro, ten moi boa pinta! Atopamos tamén un resumo moi completo dos Foros sobre a xestión municipal do dereito humano á auga. Podes ler o resumo dunha actividade moi bonita no Día Internacional do patrimonio... que é iso da memoria ecolóxica? E por último, con motivo das eleccións ao rectorado na Universidad de A Coruña, podedes ler o informe do equipo de Educación para o Desenvolvemento nesa cidade sobre os retos da universidade para o futuro






BLOGUE HONDURAS

    Publícase a avaliación da primeira fase do programa de Dereito Humano á Auga na Mancomunidade NASMAR e o estudo do avance de camaroneiras sobre o manglar do Golfo de Fonseca. En canto a seguimento de proxectos activos, atoparedes o do Convenio coa Axencia Española de Cooperación Internacional para o Desenvolvemento (no que colaboramos con Amigos de la Tierra España e Veterinarios Sen Fronteiras) e o da mellora participativa das sementes de millo. E non esquezades botar unha ollada ás fotos da instalación de arrecifes articifiais para a conservación de especies mariñas ou ao mercadiño verde de Nacaome onde produtores e produtoras poden vender os seus produtos directamente, sen intermediación.    






ENLACES DE INTERESE


Auga



Comunicación para o (como) desenvolvemento



Consumo responsable



Cooperación e ONGD


Educación para o desenvolvemento



Iniciativas



Investigación para o desenvolvemento 



Mundo



Políticas e modelos de desenvolvemento



Sensibilización



Soberanía alimentaria e desenvolvemento rural

Tecnoloxías da Información e Comunicacións (TIC)



Tecnoloxía para o desenvolvemento humano



Voluntariado e Persoas





PUBLICACIÓNS EN FÍSICO

(se che interesan, están no local de A Coruña ou fácilmente accesibles, e as persoas da base social de ESF poden solicitalas para préstamo).

   Aquí podes ver moitas das publicacións que temos disponibles para préstamo á base social xa catalogadas, e se che interesan estes temas tamén podes consultar o catálogo da biblioteca da Coordinadora Galega de ONGD, con moitos fondos que ceden para préstamo.

Este mes:





E NO PRÓXIMO MES ...



  • 12 de decembro: Asemblea Xeral da Coordinadora Galega de ONGD, con cea posterior "vertebrativa".
    Para máis info sobre cursos e eventos en Galicia consulta a Axenda Solidaria e as formacións da Coordinadora Galega de ONGD, ou segue as nosas redes sociais FacebookTwitter.






A ESF-RASE DO MES

Por que debería preocuparme polas xeneracións futuras? Que fixeron elas por min?
Groucho Marx

30 nov 2015

A Universidade da Coruña como axente de cooperación ao desenvolvemento e defensa dos dereitos humanos: novos retos para o futuro

O vindeiro venres son as eleccións á Reitoría da Universidade da Coruña. Dous candidatos concorren, e quixemos enviarlles, como xa fixeramos en 2011 (e antes xa tamén na Universidade de Santiago de Compostela), un documento elaborado polo equipo de Educación para o Desenvolvemento da Coruña de ESF Galicia (moitas das persoas que a forman son membros da propia universidade), onde contamos os que pensamos que son os retos da UDC cara o futuro como axente de cooperación e, sobre todo, de desenvolvemento. Moitas das cousas sobre as que reflexionamos son aplicables á universidade en xeral. Aquí o tendes, esperamos aportacións para ilo mellorando!!!!!




19 nov 2015

Día Internacional del Patrimonio. Recuperando la memoria ecológica de las Gándaras de Budiño y Riberas del Río Louro

Pontillón
Con motivo del Día Internacional del Patrimonio, el 16 de noviembre, la organización Valora Natura Gándaras de Budiño, en colaboración con la Sociedade Galega de Historia Natural, organizó el domingo 15 de noviembre una visita guiada por las Gándaras de Budiño y Riberas del río Louro, espacio protegido por la Red Natura 2000 (código LIC ES1140011) localizado en el sur de la provincia de Pontevedra. El objetivo de la visita fue dar a conocer las pontellas, pontillóns y poldras, construcciones que sirven para salvar diversas tipologías de líneas de agua. Estos elementos fueron construidos y utilizados por la población local, muchos de ellos hoy en desuso o en elevado estado de degradación.

Poldra
Las Gándaras de Budiño es un ecosistema que se caracteriza por estar sometido a un régimen de inundaciones periódico dependiente de la pluviometría estacional. Sus pobladores, para aprovechar el elevado potencial agronómico de estos terrenos, diseñaron y construyeron una red de sangras (zanjas) para su drenado. Los pontillóns, pontellas y poldras permitieron durante siglos la comunicación entre las diferentes aldeas y vilas, así como el paso del Camino Portugués del Camino de Santiago de Compostela y la Vía Romana XIX que comunica Braga con Astorga.
Valle del río Louro
Durante la visita se dieron a conocer otros valores singulares que hacen único este lugar. Hábitats prioritarios como las turberas y bosques de ribera, hábitats de interés comunitario como los brezales húmedos, especies singulares como el galápago europeo (Emys orbicularis, en peligro de extinción)el ciervo volante (Lacanus cervus, en régimen especial de protección), varias plantas carnívoras (Drosera spp.) o la cerceta común (Anas crecca) que ha encontrado en estas riberas el único punto de cría regular de la Península Ibérica. Se recordaron algunos hechos emblemáticos como que en este espacio se han encontrado restos arqueológicos pertenecientes al Paleolítico Inferior de lo que hoy se consideran los primeros habitantes de Galicia.
Así mismo, durante el recorrido se pudieron observar y comentar los diferentes impactos y presiones antrópicas a las que se tiene que enfrentar este espacio natural: vías de comunicación (A-55, AP-9, N-550, PO- 2502 y otras de menor rango, así como la línea de ferrocarril Vigo-Tui), los polígonos industriales As Gándaras y A Granxa (área industrial más grandes de Galicia), las explotaciones extractivas (granito Rosa Porriño y arcilla) y la creciente presión de especies exóticas invasoras. 
Las principales consecuencias para el ecosistema son la fragmentación del territorio, la contaminación periódica por vertidos industriales y fecales, la contaminación acústica (detonaciones, aserraderos, etc), el abandono del uso tradicional del territorio (agrícola,ganadero y forestal), la propia destrucción del hábitat (extracción de recursos minerales, vertidos ilegales, plantaciones monoespecíficas y colmatación de fondos lacustres y fluviales por sedimentos procedentes de las canteras, de la erosión de los márgenes fluviales, de paseos fluviales y otros viales, etc), el aumento de la presencia de especies invasoras (Fallopia japonica, visón americano, cangrejo americano, bambú, acacias, eucaliptos,etc), así como el aumento de patógenos que pueden suponer la extinción de especies como la tortuga europea (afección por Spirorchis elegans, introducido por una especie invasora) y de los alisos (Alnus spp.), una de las especies dominantes del bosque de ribera (afección por Phytophtora alni)

El desconocimiento de la población local de los valores etnográficos, culturales y biológicos, así como del verdadero impacto de los usos que alberga el territorio donde habita, representa la principal amenaza para la total degradación de este espacio natural. Del mismo modo, el conocimiento de estos valores representa la mejor herramienta para frenar su degradación. Es por ello que, la labor de organizaciones como Valora Natura Gándaras de Budiño, Asociación Galega da Historia Natural de Galicia, Verdegaia, así como la de todas aquellas personas que trabajan para la recuperación de la memoria ecológica de este territorio, debe ser reconocida y considerada como una labor estratégica para la futura conservación y restauración de este espacio natural.
Puente romano de Orbenlle. Inicio de la visita

17 nov 2015

Foros sobre a xestión municipal do Dereito Humano á Auga.


A organización destes Foros constitúe
unha mellora en sí mesma do
cumplimento do Dereito Humano á Auga

 O pasado mes de Outubro, dende Enxeñería Sen Fronteiras organizamos unha serie de foros sobre a Xestión Municipal do Dereito Humano á Auga. En primeiro lugar queremos agradecer aos Concellos da Coruña, Teo, Ames e Monforte a oportunidade de poñer en práctica esta actividade así como a implicación tanto na súa difusión como na participación. Tamén a todas as veciñas que participaron e que contribuíron a que está experiencia fose rica e interesante en ideas e conclusións. E ao Fondo Galego de Cooperación pola implicación na co-organización da actividade.

 

Ademais, invitamos a todos os Concellos interesados nesta actividade, a contactar con nós a través do email info@galicia.isf.es. Consideramos que a organización de Foros como estes constitúen unha mellora en sí mesma do cumplimento do Dereito Humano á Auga, no canto que se crean espazos de debate e reflexión que permiten a libre participación da xente.


Os obxectivos da actividade son chamar a atención sobre como a problemática do dereito á auga é global (a defensa dos Dereitos Humanos non ten fronteiras), e as leccións aprendidas dun lugar poden (tras adaptalas ao contexto) aplicarse a outros lugares. Ademais, debater e poñer sobre a mesa propostas de mellora da transparencia e do bo goberno en todo o ciclo da xestión da auga, o cal é clave para asegurar ese dereito.




A ONU recoñeceu explícitamente
o Dereito Humano á Auga no 201
0
Os Concellos, como administración pública máis achegada á cidadanía, teñen unhas competencias importantes á hora de garantilo, o que se reflicte no marco lexislativo da maioría dos países do mundo.

Enxeñería Sen Fronteiras, como asociación que traballa no eido da tecnoloxía para as persoas, ten o dereito á auga como un dos seus eixos de traballo, con experiencia en lugares como El Salvador, os campamentos de refuxiados saharauis en Arxelia ou Honduras, e participa a través da Federación Española de Ingeniería Sin Fronteras en redes que promoven unha maior transparencia e bo goberno na xestión da auga en todo o mundo. Con esta actividade, impulsouse un foro nos concellos coas persoas interesadas en coñecer máis sobre o enfoque do dereito humano á auga
Promover a transparencia foi un
dos obxectivos da actividade
mediante a mellora da transparencia e bo goberno na súa xestión, a partir do exemplo dos traballos desenvolvidos cunha mancomunidade de 7 concellos do sur de Honduras co apoio do Fondo Galego de Cooperación e Solidariedade, así como outras experiencias existentes, que permita establecer un intercambio coas persoas asistentes para posibles melloras concretas a impulsar dende o concello (expoñer novas alternativas, melloras concretas da xestión, dúbidas, etc.).




As dimensións do Dereito Humano á Auga

Programa das Nacións Unidas
para o Medio Ambiente



No ano 2002, o Comité de Dereitos Sociais, Económicos e Culturais, emitiu a súa Observación Xeral nº 15, centrada en concretar o alcance do Dereito Humano á Auga e o saneamento.
Establecense as categorias fundamentais que garantizan o cumplimento, ou non, dos Estados do Dereito Humano á Auga





  
Os Estados deben garantir
unha cantidade mínima de auga

Dispoñibilidade 
Abastecemento de auga dun xeito suficiente e continuo para usos persoais e domésticos (consumo, saneamento, louza, alimentación e hixiene)  
A cantidade mínima diaria considerada pola OMS é de 20 litros por persoa e día. Mais, se os recursos hídricos son suficientes, o Estado debería garantizar uns 100 litros por persoa e día.


 

A auga non pode ser
nociva para a saúde

Calidade
A auga debe ser salubre, potable, carente de microorganismos ou sustancias perigosas que poidan perxudicar a saúde das persoas. Ademais, a auga debe ter un olor, sabor e color para cada uso persoal ou doméstico.







A auga debe ser de fácil acceso
para todas as persoas

Accesibilidade
A auga e as instalacións de servizos de auga e saneamento consideranse accesibles cando están no interior de cada fogar, institución, lugar de traballo ou nas súas cercanias. Implica tamén implica a seguridade física de quén accede o servizo.
De acordo a OMS, a fonte debe atoparse a menos de 1000 m do fogar e a menos de 30 minutos camiñando.




Os servizos de auga deben ser
asequibles para todas as persoas


Asequibilidade
O acceso os servizos de auga e saneamento debería garantizarse sen que elo comprometa á capacidade das persoas de adquirir outros bens e servizos esenciais (alimentación, saúde, educación...)
O Programa das Nacións Unidas para o Desenvolvemento (PNUD) suxire que o custo da auga non debería superar o 3% dos ingresos do fogar.





A participación e a transparencia foron
protagonistas desta actividade
   


Dereito á participación e a información
Todas as persoas teñen dereito a participar na elaboración e planificación das políticas da auga como condición básica para exercer o dereito á auga. A accesibilidade comprende o dereito de solicitar, recibir e difundir información sobre as cuestións da auga.





Igualdade e non discriminación
A auga e os seus servizos básicos deben garantizarse a todas as persoas, prestando especial atención os sectores mais vulnerables e marxinados da poboación.

Sustentabilidade
O sistema de abastecemento debe estar garantizado tamén para as xeracións futuras.

Rendición de contas
Deben establecerse recursos xudiciais ou de outro tipo para resarcir ás vítimas da violación do dereito á auga.





Os Foros

 
Aquí recollemos as opinións vertidas polas diferentes persoas que acudiron aos distintos foros. Son os apuntes tomados polas persoas voluntarias de Enxeñería Sen Fronteiras que participaron na facilitación dos debates. As opinións son lineais, é decir, están escritas na orde na que se dixeron, polo que pode haber cousas que non encaixen dentro do tema que se propón. Quixemos facelo así para ser o máis fieis posibles á realidade. Evidentemente, é moi difícil facer un axuste exacto e recoller ao cento por cento todas e cada unha das opinións, polo que pedimos desculpas se hai algunha cousa que quedou fora. Por suposto, non dubidedes en poñervos en contacto con nós se queredes que se engada algo. Podedes facelo, ben comentando ou escribindo un email á seguinte dirección: info@galicia.isf.es





A Coruña


   

O 1 de outubro comezaron as actividades na Coruña. Foi nas magníficas instalacións do Centro Cívico da Cidade Vella. Asistiron unhas 10 persoas entre as que se encontraban persoas do Grupo de Goberno no Concello.

 

  

 O debate

Acudiron ó Foro representantes do
Grupo Municipal e do Fondo
Galego de Cooperación

-Fálase da Fundación Emalcsa, que se plantexa pagar os recibos ás familias que non se o poidan permitir.
-Coméntase as diferenzas de custo que lle supón a auga á universidade e á industria (en concreto á fábrica de Estrella Galicia).
-Deberíanse cambiar os mecanismos de comunicación e facerse auditorías públicas
-Xurde a dúbida de se os “beneficios” ligados a xestión da auga se deben investir noutras cousas que non teñan relación. No caso de que se acepte isto, deberíaselle dar prioridade a proxectos sociais sobre outros.

-Opinouse tamén que, antes de pensar en que deberíamos invertir, deberíase acadar un ciclo perfecto en abastecemento e saneamento, baixar os recibos a límites asequibles a todos os cidadáns .

-En torno o prezo do servizo, comentase que hai que ter coidado cando se fala de gratuidade. Débese deixar claro que os servizos de auga teñen un custo importante asociado. É un servizo que debe estar garantido pero non debe ser gratuito salvo en ocasións de necesidade.
-En torno a esta idea comentase que, ainda que non deba ser gratuito, as contas deben estar claras e accesibles a calquer cidadá, para que se vexan os custos.

Houbo un interesante debate en torno
o cumplimento do Dereito Humano
á Auga en Galicia
Cómo se podría mellorar o Dereito Humano á Auga no Concello da Coruña?
-En xeral cremos que se cumple en Galicia nas zonas urbanas, aínda que non tanto nas zonas rurais.

-Con repecto á dispoñibilidade e accesibilidade entendemos que non hai problemas no Concello da Coruña, salvo na zona da Pasaxe.
-Plantéxanse como propostas políticas de aforro.

-Con respecto ás políticas tarifarias, faise por tramos e fálase da posibilidade de baixar as tarifas.

-Respecto ao abastecemento, do que mais queixas reciben é do sabor (aínda que non son habituais). Podería ser polas tuberías, que aínda hai cobre e chumbo.
 -Plantéxase unha campaña para o uso da auga da billa.
-Con respecto ao saneamento, dende o Concello están tratando de subsanar todos os vertidos.

-Plantexase a posibilidade de poñer un teléfono ao que se poida chamar se hai alertas por vertidos de augas residuais ou fugas no abastecemento.

Teo


O Foro tivo lugar no Salón de Plenos
do Concello de Teo

Continuamos o 21 de outubro no Concello de Teo, onde tivemos a honra de facilitar o debate no Salón de Plenos do propio Concello. Participaron unhas 10 persoas, sendo o debate mais plural dos que fixemos, estando representados tanto o grupo municipal de goberno, a oposición, persoal técnico do Concello e veciñanza interesada na temática. O Concello de Teo rematou o proceso de remunicipalización da xestión o 1 de Outubro polo que este debate foi moi interesante.


Velaquí o anuncio da actividade por parte do Concello.



O debate


Foi un debate plural, con representantes do
Grupo Municipal, da oposición, técnicos do
Concello e veciñanza.
-Na primeira parte saiu unha idea interesante sobre o saneamento. Cal é a definición de abastecemento e saneamento? É unha cuestón cultural e social. Fai 20 ou 30 anos en Galicia non había cultura de ducharse todos os días. Había un aseo persoal pero a xente duchábase unha vez a semana. Por iso é importante definir o que entendemos por saneamento e abastecemento "básico".

Debería haber cortes de suministro por impago?

-Sí, no caso de que podas pagala e non o fagas. Non é Honduras, aquí todo o mundo ten acceso.
-En Teo existe unha ordenanza que garantiza o suministro e impide os cortes, sempre e cando haxa unha xustificación. Según parece, se alguén non pode pagala, debe xustificalo. Non hai case peticións deste tipo (que se farían en Servizos Sociais do concello).

-Plantexase que pode haber unha exposición da xente á hora de ter que xustificar que non poden pagar. Que podería haber alguén que quede sen auga por vergonza a ter que xustificar que non poden pagar.
-Iso non é así, a xente non se vai privar de auga por vergonza.

-Cando se comenta que o precio da auga non debe superar o 3%, alguén pregunta polo prezo da auga do supermercado. Cabe deixar claro que esa auga non é un ben estrictamente necesario, polo que non debe estar reflexado nesa contía.
-O precio da auga en Teo xunta co lixo ronda os 63€/ano. Fálase de que é máis cara que na Coruña porque o saneamento en Teo é máis doado.

-Xurde o debate de se a industria debería pagar máis. (Comentase o que se falou na Coruña de que a Universidade é a que máis paga e a Refinería a que menos).

-Fálase tamén de que algúns grupos da poboación teñen dúbidas sobre a capacidade municipal sobre a xestión da auga e a falta de medios.



 Participación e transparencia

-Debe haber un proceso de participación. A xente debe estar interesada. É importante facer unha labor de formación/información para que isto sexa posible. Ponse como exemplo as toallitas que a xente tira sen ser consciente dos problemas e costes que ese acto xera para o Concello, é dicir, para todos.

-Ten que haber unha labor de concienciación.

-Hai unha falta de coñecementos e de interese na cidadanía. Tamén de previsión. Soamente se chama cando hai unha avería. Pola apatía da xente vese complicado o tema da participación.

-A auga non é un ben de consumo. A xente entende que paga, polo tanto é algo que nos teñen que dar.

-Falase do aumento do consumo en xuño, polas piscinas.

-Antes coas traídas veciñais, isto era distinto. Había un sentido comunitario. Había cousas mal, como que non había control sanitario. Pero cousas boas, falase da autorregulación polos propios veciños. Ponse como exemplo que en aldeas de Ourense a propia comunidade prohibe regar durante o verán. Perdeuse a conciencia de corresponsabilidade.

-Había un control veciñal da xestión. Isto debería seguir sendo así.

-Ese sentido comunitario e de pertenza, perdeuse cando hai traída municipal e ti tes o dereito de sacar auga.

-Alguén pregunta se hai recibo por tramos. Contestase que si, que hai un mínimo familiar.

-Houbo declaracións de auga non apta por metais pesados nos anos 80.

-En canto a transparencia, estase traballando na elaboración dunha nova páxina que incorporará o tema da auga.

-Fálase de que a xente ten facilidade de opinar a través das redes sociais (coma o Facebook) sobre cuestións políticas ou de xestión.



Ames
  


O Foro tivo lugar no Pazo da Peregrina
en Bertamiráns

  

O día seguinte, aparcamos no Concello de Ames. A actividade tivo lugar esta vez no fermoso Pazo da Peregrina, en Bertamiráns. Hai que agradecer a labor de difusión por parte do Concello, con notas de prensa tanto na páxina do Concello como nos medios escritos, que se traduceu no debate con maior afluencia, arredor das 20 persoas.


 


Introducción por parte do grupo municipal.
Foi o debate mais extenso no tempo
e nas opinións debido a boa
participación

-Falanse de problemas de abastecemento, sobretodo no verán, asocianse a un consumo excesivo.

-O que sucede no Concello de Brión afecta ó Concello de Ames, hai que ter un enfoque conxunto na xestión.

-Prezo en torno os 1.6€/m^3

-Fanse políticas de aforro, con bandos de sensibilización, incitando ao aforro.

-Debido a que existe un fixo na factura, comentase que isto incita á xente a derrochar a auga. Proponse que cada veciño pague polo que consuma, eliminando os mínimos de consumo.

-Proponse un pago por tramos con varios criterios que habería que estudiar. Non todos os comercios son iguais e sin embargo cóbraselles igual. Bonificacións para familias numerosas. Eliminar cortes de suministro por impago se hai xustificación.

-Falase de Mancomunar o servizo con Teo e con Brión, de novo sae a idea do enfoque conxunto (a nivel cunca hidrográfica, algo no que en Honduras se trata de traballar tamén, xa que ao falar de xestión da auga é o máis axeitado).



O debate

Dereito Humano.
-Son leis morais mais que leis escritas. Os gobernos deberían velar polo seu cumplimento.

-Cando alguén ten sede, é humano darlle de beber.

-Está totalmente garantido?

-No Concello hai persoas que non teñen servizo tal é como o entendemos pero teñen pozo.

-Aínda que teñan unha fonte non o teñen garantido.

-Non existe abastecemento e saneamento nalgúns lugares.

Asequibilidade
-O río Sar está contaminado pola cidade de Santiago, que está augas arriba, e logo hai que mercar auga o Concello de Santiago. Sae de novo a idea de mancomunar.

-Vaise sacar unha ordenanza, parece probable que se impidan os cortes de suministro.

-Os cortes de suministro non son frecuentes, unha das causas que se plantexan é que a xente a última factura que deixa de pagar é a da auga.

-Xurdiu unha anécdota que entronca co debate de Teo, cando alguén ten que xustificar que non pode pagar. Unha persoa que non podía pagar e necesitaba auga para labores no rural e non solicitou axuda, se cadra por vergonza.

Igualdade

-Pagamos todos igual e parece que non hai colectivos con falta de subministro.

-Plantexase a dúbida de se deberíamos pagar todos igual, se é boa a economía de escala para o caso da auga. Volve sair a proposta de eliminar os mínimos.

-Hai quen dí que a auga debe ser gratis. Contéstaselle que, ainda que a auga non se deba mercantilizar e que non se pode ter como obxectivo obter beneficios monetarios, ten un coste asociado.

-Proponse que se garantice un mínimo dentro dos estándares da OMS, digamos os 20 l/persoa.día, e a partir de ahí habería que pagar xa que estamos moi por encima dos estándares humanitarios.

-Hai o risco de que a auga se convirta nun negocio, frente á idea de dereito. Non debe ser obxectivo prioritario gañar diñeiro.

-Os Concellos teñen moita culpa. Son os contratos máis grandes que se fan. Non hai control. Ademais, hai unha falta de persoal que poda realizar ese control.


Participación

A participación da veciñanza puxo en entredito
unha das conclusións do debate, a apatía da xente.

-O contrato está colgado en internete.

-Coméntase que a participación non é importante na elaboración dunha ordenanza.

-Para que a participación sexa posible debe haber unha labor de formación por parte dos Concellos. Como exemplo dise que hai moita xente que non entende o desglose das facturas da auga. Axuda ser parte na toma de decisións, axuda a querer participar e axuda na xestión.

-Comentase que hai pouca información dispoñible para participar.

-Recordase o problema das toalliñas de Teo, a modo de exemplo. Hai que facer unha labor de sensibilización ambiental. Ao non haber participación, pérdese dalgún xeito o sentido de pertenza a comunidade, o espírito comunitario e de corresponsabilidade.

-Comentase que, por exemplo, habendo un custo fixo, a xente xa o gasta, que se deben facer políticas de aforro. Non debería haber gastos fixos.

-Alguén di que o custo fixo debería habelo, coas contas claras. Que o tema da participación é tamén unha cuestión de educación, de crear un novo espírito de sociedade.

-A transparencia é a primeira forma de participación, é o que garantiza que calquera persoa, queira ou non, poda participar. É necesaria para garantir ese dereito, sen ela, non se pode participar. Por iso faise necesario o fácil acceso á información.

-Foron os veciños os que fixeron as primeiras traídas, coa privatización hai un cambio de modelo e a xente xa non se sinte participe da xestión.

-Alguén comenta que se minusvalora o que a xente pode aportar. Recorda que no instituto visitou unha potabilizadora. Que foi algo moi interesante e intructivo, aínda que se escapen moitos detalles técnicos. Que  cousas como, “a auga ben de alí para alí” son comprensibles para calquer cidadán.

-Todos os partidos falaron de participación e transparencia nas antigas eleccións. É algo que está de moda e quedan ben nun programa. Pero hai que preguntarse se a xente realmente está demandando participación, porque isto implica movilizarse.

-Estase mellor sentado e que outro cho faga, que participando.

-O proceso participativo é precisamente iso, un proceso. Comeza pola educación na participación, por iso é bon comezar.

-Hai que contar como se fai, ter espazos de participación. É algo cultural, a falta de cultura de participación. Cambiar isto é un proceso larguisimo, hai que comezar e co tempo convertirase nun hábito.

-Subscríbese a importancia de que a participación se convirta nun hábito.

-Hai unha desmovilización, unha apatía xeralizada na sociedade. Ponse de exemplo que a corrupción sempre a houbo, pero non lle interesaba a ninguén mentres estabamos no estado do benestar.

-Confrontase a idea de comodidade frente á de participación real. De forma transversal, falase das redes sociais. Ponse de exemplo, alguén sentado no sofá dalle o megusta nunha convocatoria de manifestación, é con iso pensan que xa está feito. Pero logo ninguén vai a manifestación. Participar é algo mais que iso, é moverse é participar dun xeito real.

-Vese a necesidade de crear interés na xente, con moita información.

-Volve sair a idea de que é unha cuestión de educación. De implicación e de interiorizar a cultura da participación. Igual nos estamos equivocando no enfoque.

-A nivel local é moi importante porque é a administración mais cercana. O enganche do ambito local, hai que aproveitar estes espazos. Por exemplo, no canto de facer un taller en plan lección maxistral, pódese facer unha ruta de senderismo onde se expliquen multitude de cousas (por exemplo, roteiro visitando instalacións de xestión municipal da auga). Este tipo de actividades son as adecuadas para que a xente se implique e interese. A mellor escala é a local.

-Faise unha auditoria técnica interna.

-Falouse moito da falta de formación da cidadanía, pero hai un gran descoñecemento tamén por parte dos nosos políticos e que quizáis sexa unha boa base para facer xurdir o coñecemento en xeral. Que non lle podemos esixir a cidadanía ningún tipo de educación específica (ou moral) sen teren os seus gobernantes unhas mínimas nocións básicas.

-Creo que se tende moito a confundir a participación coa opinión subxectiva tomando un café na rúa. Que a educación e formación é boa pero sempre teñen que ter por obxetivo último o debate e aporte de novas ideas e a implicación.

-Ao fin e o cabo ás veces debemos estar confundindo falta de formación con pasotismo e comodidade. Polo que quizáis só sexa iso no que hai que formar á xente en xeral.

-Rematar con que é inadmisible que alguén entenda por dereito humano á auga a gratuidade dista sen máis.





Monforte

  






O día 23 rematamos esta serie de actividades no Concello de Monforte, no Centro Cívico Social, na rúa do Malecón. Foi a actividade menos concurrida, con 5 persoas, mais non por elo foi menos instructiva e enriquecedora.





  O debate
 
Dereitos Humanos

-O principio comentase algo sobre a definición do abastecemento e saneamento, como algo cultural, na liña do que se falou en Teo.

-En temas de asequibilidade, a auga no Concello de Monforte é moi barata, falase incluso das mais baratas de Galicia. Arredor de 6€ cada dous meses.

-Esta idea é interesante, o Modelo de xestión no Concello de Monforte é concesional. Xestiona unha empresa privada. Sempre se dí que cando hai xestión privada, os prezos suben. Isto non se cumple no Concello de Monforte.



Participación

-Unha cousa é participar e decir cousas que non sabes, hai que facer unha labor de educación-información.

-Hai decisións técnicas e non técnicas, non se debe deixar todo en mans dos técnicos xa que estariamos falando dunha tecnocracia.

-Hai que educar á xente na participación.

-Hai decisións políticas, ponse de exemplo a sanidade e a educación. Coller a liña da saúde pública ou ben da privada, é unha decisión puramente política. Sobre a técnica hai argumentos para defender unha ou outra. Esa decisión a debe tomar un político en función da opinión da xente.

-Non é bon que decidan todo os políticos, son decisións políticas pero a decisión é das persoas. Logo o xestor debe facer o que lle mandan. Un político toma unha decisión e logo os técnicos deciden se esa decisión é sostible, se se pode levar a cabo.

-Para un político, moitas veces é difícil tomar unha decisión por descoñecemento.

-Moito antes de tomar decisións políticas hai que asesorarse técnicamente, se o político fose como ten que ser un político, tomaría a mellor decisión tendo en conta todos os puntos de vista.

-En Monforte non existen ordenanzas que recollan o dereito humano e impidan os cortes de suministro por impago.