31 oct 2014

Tecnología contra la inequidad

NOTA: entrada publicada originalmente en el blog personal del autor

La inequidad (o desigualdad) es una de las barreras más importantes para el desarrollo de personas y pueblos (por no hablar de su componente de injusticia e inmoralidad intrínseco).

El crecimiento económico, receta principal para muchos para lograr ese desarrollo, queda muy atenuado o incluso sólo sirve para crear mayor brecha entre personas cuando tiene lugar en sociedades muy desiguales. Este crecimiento muchos pensamos que también es contraproducente per se en este mundo con tanta desigualdad entre países o zonas geográficas, por no hablar de los propios límites y capacidad de acogida del planeta.

Como no podía ser de otra manera, uno de los 17 Objetivos de Desarrollo Sostenible (que vendrán a sustituir a los Objetivos de Desarrollo del Milenio a partir de 2015) se centra en este problema. Se trata del Objetivo 10: Reducir la desigualdad en y entre países, con una serie de metas que dejamos aquí traducidas:

  • 10.1 En 2030 progresivamente conseguir y sostener el crecimiento de ingresos de 40% de la población con menos ingresos en un índice más alto que la media nacional
  • 10.2 En 2030 facilitar y promover la inclusión social, económica y política de todo sin discriminación de edad, sexo, incapacidad, carrera, etnia, origen, religión o económico u otro estado
  • 10.3 Asegurar igualdad de oportunidades y reducir desigualdades, incluso a través de la eliminación de leyes, políticas y prácticas discriminatorias y promoviendo legislació, políticas y acciones apropiada en este ámbito
  • 10.4 Adoptar las políticas, especialmente fiscales y salariales, así como políticas de protección social y progresivamente conseguir mayor igualdad
  • 10.5 Mejorar la regulación y el control de mercados e instituciones financieras globales y fortalecer la implementación de esos controles
  • 10.6 Realzar la voz y representación de países en desarrollo en la toma de decisiones en instituciones económicas y financieras internacionales globales para lograr unas instituciones más eficaces, creíbles, transparentes y legitimadas
  • 10.7 Facilitar una migración y movilidad de las personas ordenada, segura, regular y responsable, incluyendo la implementación de políticas migratorias planificadas y bien dirigidas
  • 10.a) Implementar el principio de tratamiento especial y diferencial para países en desarrollo, en particular países menos adelantados, de acuerdo con los acuerdos de la OMC
  • 10.b) Enfocar la Ayuda Oficial al Desarrollo (AOD) y flujos financieros, incluyendo inversión directa extranjera, a estados donde la necesidad es mayor, en particular Países Menos Adelantados, países africanos, Pequeños Países Insulares y Países Interiores, de acuerdo con sus planes y programas nacionales
  • 10.c) Para 2030, reducir a menos de 3% los costes de transacción de las remesas y eliminar intermediarios de remesas con los costes más altos del 5%

  • Con el afán de reflexionar sobre como la tecnología puede contribuir a un mundo justo y solidario, aprovecho este día para continuar la línea de otras reflexiones sobre los nuevos ODS y como la tecnología puede contribuir a lograrlos que irán apareciendo en el blog de Enxeñería Sen Fronteiras Galicia, y esbozar algunas áreas claves en que la tecnología puede contribuir a lograr el objetivo de disminuir la inequidad (sin ánimo de ser exhaustivo). Aunque las ODS están interrelacionados y no tiene sentido trabajarlos aisladamente, en este caso es especialmente importante tener esta interacción entre ODS presente. El no contar con las mismas oportunidades de desarrollo personal según el país o clase social dónde se nazca tiene varios elementos en los que la tecnología puede contribuir a paliar. Voy a recalcar cuatro, pero espero que podáis aportar muchos más.

    Una clave es el acceso a servicios básicos para la vida (por simplificar, la base de la pirámide de Maslow). Tanto agua, como alimentación, energía o vivienda entran en esta categoría, y una tecnología enfocada a todas las personas, inclusiva y solidaria debería ser clave en lograr el acceso a servicios básicos (no pensando solo en “tecnologías para el que puede pagar mucho o, como se suele decir, apostar por el “diseño para/con el otro 90%).

    Otro elemento importantísimo de creación de inequidad es el acceso a información y conceptos como la brecha digital, tanto por acceso a recursos educativos, como en temas de movilización y gobernabilidad (primavera árabe) o incluso mercados (acceso a precios actualizados para que los pequeños productores negocien con más igualdad, por ejemplo). Defender la neutralidad de la red (sin priorizar acceso de grandes empresas o sus usuarios, algo que estuvo de moda en pasados meses en USA), y todo lo que tiene que ver con medios de comunicación independientes (o al menos transparentes y no manipuladores), como las radios comunitarias, plataformas de creación alternativas a las grandes agencias de noticias, (con el apoyo tecnológico de nuevas herramientas de sortware, profesionales, software libre, y con canales de distribución hace pocos años inimaginables como internet), hacen de las TIC un gran apoyo para esta (aunque si la gobernanza y participación pública no se define, podría haber una gran amenaza, el gran hermano que pretende el control de datos en nombre de una supuesta mejora en la seguridad acecha…). Posiblemente el hecho de que no haya un ODS específico de TIC venga dado por su condición de transversalidad tan grande.

    Un tercer elemento donde la tecnología puede contribuir a reducir la inequidad es el consumo responsable, en este caso de productos tecnológicos, que se promueve cada vez más. Hay que luchar porque el consumo de unos pocos no implique explotación para otros muchos en cualquier punto de la cadena de peoducción, desde los problemas con el coltán en su extracción, con guerras y explotación infantil incluidos, hasta en el procesado de deshechos (obsolescencia programada, basureros tecnológicos). El concepto de electrónica ética deberá reforzarse y promoverse.

    Todos estos elementos, en el contexto de la globalización, deberían contribuir a una manera de hacer transferencia tecnológica con enfoque de capacidades, dando importancia a las tecnologías apropiadas.

29 oct 2014

Xuntanza de Novembro

Boas a todos e todas. É un pracer anunciar que Enxeñería Sen Fronteiras realizará a esperada Xuntanza de Novembro!! Evento no que se encontra a base social, motor e corazón da asociación, para un encontro no que intercambiar ideas, relacionarse, conversar, trazar novas traxectorias e rumbos e divertirse, as principais dimensións do que nós coñecemos como ''vertebración''.

Esta Xuntanza terá lugar nun albergue para peregrinos en Tomiño, na fin de semana do 7, 8 e 9 de novembro. O prezo será libre, e o custe das comidas dependerá da afluencia de xente. O programa de actividades será o seguinte:

  • Venres tarde: Recollendo cogumelos con Miño.
  • Sábado primeira parte da mañá: Conquista o teu público nun abrir e pechar de ollos con Miguel e Andrea.
  • Sábado segunda parte da mañá: Introducción ao funcionamento da Federación ISF, tomo I.
  • Sábado tarde: Asamblea Xeral de Persoas Socias
  • Domingo de mañá: Almorzo con Saúl: 30 días en Honduras.

Lembramos que a Asamblea é a reunión na que se toman e votan decisión relativas á asociación é ás súas liñas de acción. Esperámosvos unha vez máis neste emocionante encontro!!!

Abandonamos o "desenvolvemento"?


Onte tivemos a sorte de poder escoitar a Juan José Celorio, do instituto HEGOA, nas xornadas sobre Educación para o Desenvolvemento organizadas pola Oficina de Cooperación e Voluntariado da Universidade da Coruña e Solidariedade Internacional de Galicia.

Primeiro no propio relatorio, e despois departendo con el (as persoas máis sabias, sexan “clásicas” ou “vellas” como el se definía, soen ser as máis cercanas...) puidemos comprobar a súa dedicación ao “activismo dende a universidade”.

Empezou falando sobre temas que nos poden chamar a atención, deixar perplexos, indignar (ou, engadimos nós, facer que nos resignemos e “pasemos” de tratar de arranxar as cousas, aínda que coa que está a caer quen máis quen menos se está a remover no sillón...). O valado de Melilla, a corrupción, o ébola, ou cousas máis ocultas como o Tratado de Libre Comercio que se está a negociar con gran secreto entre USA e a UE. Todo iso traslada ao máis cercano elementos que teñen que ver coa cidadanía global. O local e o global está na nosa actividade cotiá, ben que non sexamos moitas veces conscientes.

Institiu en como “a rúa ensina e educa”, como o 15M logrou que se volvera falar de política na rúa. Falou de que hai que mudar a “ciencia como logos” ao “sentipensamento” de Galeano, a Universidade cara a Multiversidade (isto último gustoume especialmente).

Ao final é tan simple e complicado como mudar o local, pero tamén o máis lonxano (e iso é o que máis custa, porque o vemos inalcanzable). Os bens e o capital circulan por todo o planeta, pero non as persoas. As persoas se miran como recursos, ganancias potenciais. Para cambiar todo iso, fronte a poderes moitas veces invisibles ou lonxanos (OMC, Clube Bildelberg, etc.) se constitúen “contrapoderes”, que moitas veces son tamén invadidos por elementos do poder creando conflicto nos espazos de empoderamento (devolución de poder) das persoas.

Afirmou que dende a educación (futuros e presentes educadorxs) hai que traballar esa visión máis ampla, crítica, en colaboración cos movementos sociais como axentes educativos (xa sexan ou non conscientes de que o son). Hai que potenciar liñas de reforzo mútuas entre a educación formal e a “da rúa” (nós falamos aquí de “educación dende o activismo”, por iso en Enxeñería Sen Fronteiras considérase a promoción do voluntariado crítico e transformador como a mellor actividade de Educación para o Desenvolvemento que podemos impulsar).

Por último, tamén comentou como é necesario, e así se puxo de manifesto no IV Congreso de Educación para o Desenvolvemento celebrado hai poucos días en Bilbao, falar de educación para a transición emancipadora (se queremos cambiar a sociedade, hai que falar de transición, e se falamos de cara onde se quere cambiar, falar de emancipación como unha sorte de empoderamento da cidadanía e impulso do procomún, do comunitario e o que “é bo para a comunidade”). O debate é se hai que abandoar entón a palabra “desenvolvemento”, dado que está impregnada de connotacións que teñen que ver con “crecemento económico”, hiperconsumo, etc., ou se sigue sendo válida (pola traxectoria de emprego que dela se ten feito desde instancias das Nacións Unidas ou dende as propias ONGD, e o feito de que se poida falar de desenvolvemento inclusivo ou definir ben o que é sen empregar palabras extranas que, para as ONGD que tratamos de tender pontes entre as persoas pensadoras e investigadoras nestes temas e a sociedade, complican a mensaxe e nos obrigan a traballar dende paradigmas dende unha base dende a que as ONGD non chegamos).
As cuestións a favor ou en contra que se esgrimen sobre ese “abandono” da palabra (non olvidemos que as palabras son símbolos tamén, e teñen gran importancia nesta loita por outro tipo de sociedade), son básicamente tres (a maiores do comentado sobre o simbolismo da palabra):
  • En contra: a cuestión económica de que ao haber xa axudas específicas dende as adminstracións públicas para a “Educación para o Desenvolvemento”, se agora se lle cambia o nome por “Educación para a Transición Emancipadora” igual se perde terreo ganado. Nin a Juan José nin a nós nos parece realmente unha razón determinante en absoluto, xa que pode ter encaixe perfectamente cualquier proposta xa na liña da transición emancipadora.
  • A favor: a invasión do concepto “desenvolvemento” que xa comentamos, que ao final todo o bo que se trata de construir "dentro" desa palabra é ocupado polo sistema dominante.
  • A favor: o feito de que moitos colectivos que tamén teñen a súa reflexión sobre elementos para unha transición a outra sociedade desexable (nomeadamente movementos feministas e tamén indixenistas) nunca estiveron no debate sobre “o desenvolvemento”, co que non se sinten involucrados no mesmo. E teñen propostas realmente de “outra sociedade posible” (ao revés que moitos dos axentes tradicionais da cooperación ao desenvolvemento, que se ben van avanzando na denuncia e na loita por dereitos, non acaban de propoñer alternativas reais e máis ben parches...).

Ao final, os elementos da transición emancipadora sobre os que se veñen reflexionando e que sen dúbida se irán incorporando pouco a pouco as prácticas dos axentes que nos adicamos a isto, son compartidos por unha grande maioría destes axentes. A cuestión é, se máis pola razón que comentábamos de “simbolismo” e de tratar de empregar unha palabra que a sociedade civil xa coñece (e non está totalmente perdida, xa que ao falar de desenvolvemento tamén se entende a parte social, mesmo persoal, e por ahí é un xeito de introducir o resto dos elementos máis “complexos”), é interesante seguir falando de desenvolvemento (logrando unha confluencia ou mesmo "deriva cara a" paradigmas do feminismo, bo vivir, decrecemento, etc.). Por suposto, para facer campañas, o nome de Transición Emancipadora non axuda moito (como dicían por aquí, lémbranos a algo así como “por fin marchamos da casa con 40 anos”). A loita tamén se fai con palabras.

E vos, que opinades?

28 oct 2014

Motivación e necesidade do próximo debate sobre a base social de Enxeñería sen Fronteiras Galicia



Hola!
Dende o grupo de xestión de persoas socias queremos lazar un debate sobre a base social. Si xa sabemos que e un debate vello pero, nunca se abordou de xeito formal. Por isto na lista xeral, proximamente propoñerase este debate entorno as preguntas que se desprenden do seguinte argumentario, que xustifica a motivación e necesidade do mesmo. Na asemblea xeral do próximo día 9 de novembro, continuaremos coas achegas que se fagan por correo e esperamos sacar ao menos as primeiras conclusión que nos dean as directrices básicas do futuro traballo coas persoas socias.

Antecedentes e motivación do debate sobre a base social de Enxeñería sen Fronteiras Galicia.

Actualmente as obrigas das persoas socias segundo os nosos Estatutos son:
  1. Someter os Estatutos e os acordos que no ámbito das súas respectivas competencias tomen os órganos reitores da asociación
  2. Satisfacer as cotas que se establezan
  3. Secundar el cumprimento dos fines da asociación e respectar a libre manifestación de pareceres
Este artigo, está practicamente copiado da lei estatal que regula as asociacións sen ánimo de lucro. Non existe tampouco un regulamento interno que o desenvolva, nin foi obxecto de revisión ou debate formal en ESF.
Precisamente a obriga número 1, invita á asociación a realizar una regulación da base social de ESF. Este punto, esta pensado para que cada asociación poida dar un valor diferencial a súa base social e establecer as esixencias de compromiso que estime adecuadas, para que garden as persoas socias, segundo carácter particular de cada asociación.
Sobre o punto 3, cabe recordar que os fins de ESF tamén aparecen nos Estatutos e son, como é normal, unha xeneralidade. Polo tanto este punto non deixa de ser unha obviedade que simplemente require un aliñamento básico e xeral da persoa para formar parte da asociación.
O punto 2 chama a atención porque é totalmente innecesario, pois podería englobarse no punto 1. Polo tanto, a súa existencia é simbólica e tamén práctica. Simbólica porque redunda en que a persoa socia ten que gardar un especial cumprimento por un dos acordos en particular, entre todos os que pode tomar os órganos reitores da asociación: o pago dunha cota. E práctica porque a falta dunha regulación da base social noutros aspectos, que desenvolva as xeneralidades establecidas nos estatutos, o acceso a formar parte da mesma limítase, ao menos, a este requisito de pago de cota, que é o único explicitamente citado.
Con esta estrutura construíuse en ESF unha base social caracterizada polo feito de que as únicas cousas que comparten os seus membros son o pago dunha cota e un obxectivo común xenérico e pouco matizado. Para dar seguimento a estes dous compromisos, o único indicador é o propio pago da cota, xa que logo, asúmese que a persoa que continuan apoiando economicamente a ESF o fai por que secunda os seus fins.

Cabe destacar que nos Estatutos tamén defínense os dereitos das persoas socias:
  1. Asistir ás Asembleas Xerais con voz e voto, desenvolvendo en as mesmas as actividade que lles corresponda, segundo os estatutos.
  2. Participar nas distintas comisións e nas actividades da Asociación.
  3. Ser elector e elixible para ocupar cargos directivos fóra do dito no artigo 32.
  4. Expresar libremente as súas opinións en relación cos asuntos que se discutan, así como formular propostas e peticións.
  5. Estar informado das actividades da Asociación, sempre que así o solicite á Xunta Directiva.
  6. Ser escoitado con carácter previo á adopción de medidas disciplinarias con el e a ser informado dos feitos que dean lugar a tales medidas, debendo ser motivado o acordo que, no seu caso, impoña a sanción.
  7. A impugnar os acordos dos órganos da Asociación que estime contrarios á lei ou aos Estatutos.
Respecto a todas estas directrices, tanto respecto a dereitos como a obrigas, a Asemblea Xeral só pronunciouse ata agora, no referente a contía da cota. Polo que xurde a primeira cuestión a debate:
Consideramos que pagar unha cota e ter un aliñamento xeral cos obxectivos de asociación, son requisitos suficientes para facultar a unha persoa na toma de decisións sobre o futuro da asociación, ou máis aínda, ser propietaria desta?

Por outro lado, xa dende un punto de vista mais práctico, debemos decatarnos de que a a xeneralidade con que os Estatutos resolven o acceso e caracterización dos membros da asociación, fai que na actualidade ESF teña unha base social caracterizada unicamente pola vinculación económica dos seus membros coa asociación, como se expuxo anteriormente.
A maior parte das persoas socias, non practican os seus dereitos: a asistencia a asemblea, participación na asociación, información, etc... Das 200 persoas membros, tan só un 20%, no mellor dos casos, asiste á Asemblea Xeral con certa regularidade, porcentaxe que se corresponde aproximadamente co número de persoas socias que participan de outro modo na asociación, e son contados os casos nos que unha persoa socia require información sobre algún aspecto o actividade da asociación.
Hai que ter en conta que a asociación é fundamentalmente os seus asociados e asociadas, polo que a actual base social proxecta unha visión moi negativa da propia asociación. Baseándonos nas persoas que a forman, a nosa asociación está maioritariamente desinteresada polo seu propio devir, ou polo cumprimento dos seus obxectivos. É preciso entender que cada unha das persoas socias son en si unha parte da asociación e debe proxectar a esta o seu carácter diferencial. Unha persoa asociada nunca pode sentirse como se ESF non fora en parte propiedade súa, ou como se a súa xestión non fora tamén responsabilidade súa.
Ademais, estritamente falando, a escasa participación da base socia pode xera unha sensación de ilexitimidade pois de cotío o 20% da asociación  toma decisións que afectan á toda a asociación e particularmente a súa base social.
Pero en xeral os que leen este documento seguramente non teñan a percepción nin de que exista ilexitimidade nin que non exista interese na asociación, e isto débese a que as persoas máis vinculadas a ESF aceptamos oficiosamente que os realmente asociados son o 20% que participa e non o 80% que non o fai. O que da pé a formular unha segunda pregunta:
Queremos unha asociación formada por 200 persoas das que o 80% non participen dos seus dereitos como socio ou socia, ou unha formada por 40 persoas na que participe o 100%?

Qué diferenza existe agora, en ESF, entre os benefactores e os socios e socias que só paga a súa cota?


A planificación de ESF ten marcados como obxectivos respecto á base social:
  1. Conseguir unha maior implicación das persoas socias.
  2. Conseguir a través da base social unha maior independencia económica
Para levar a cabo o obxectivo número 2 hai, sóamente, dúas opcións: aumentar a contía das cotas ou aumentar o número de cotas. En calquera caso este obxectivo pode entrar en conflito co primeiro, pois o simple pago dunha cota é un requisito máis laxo que o pago de cota e maior implicación na asociación. É dicir, podo buscar cotas e que algunha persoas das que paga se implique, ou podo buscar persoas que se implique e que podan chegar a pagar unha cota. O segundo proceso é máis longo, e non tan inmediato como comprometer simplemente o pago dunha cota. Pero aínda que se faga deste xeito seguirá existindo a posibilidade de que existan persoas na base social que só queiran participar en ESF co pago dunha cota.
Así que, en caso de conflito, que obxectivo se prioriza con respecto á base social? o dito doutra maneira, aceptamos a posibilidade de que unha acción aumente a base social con persoas que só paguen unha cotas?



Isto é todo, que para un primeiro debate xa é bastante.

Esperamos a participación de todos nos debates da lista xeral e vémonos na Xuntanza para sacar algunha conclusión!.



Un abrazo




27 oct 2014

Persoas coordinadoras, cal é a súa función na asociación?

Se Enxeñería Sen Fronteiras é unha organización horizontal, entón por que son necesarias as persoas coordinadoras nos grupos? Pola nosa forma de traballar e de organizarnos, con 5 sedes e traballando en distintas áreas que fai que en cada sede poida haber distintos grupos, os cales deben estar coordinados entre si, tanto dentro da súa sede como na súa área para poder crear sinerxias, aproveitar mellor os recursos e como non, facer cousas en conxunto.

Entón, que é unha persoa coordinadora? É un enlace, un portavoz, un facilitador. Cada grupo establecerá as suas funcións que ao igual que pode haber un responsable de voluntariado, económico, etc pero para facilitar a comunicación interna e que as canles de comunicación sexan conocidas por todas e todos, será necesaria a figura do coordinador/a, sen máis nin menos poder de decisión dentro do grupo e tendo moi claro que exerce un papel de representación. Esto debe ser extensivo ás vogalías da Xunta Directiva, onde salvo os cargos estatutarios (ainda que esto tamén se debería discutir), o resto son cargos de representacións dos grupos da base social, das persoas voluntarias que traballan nas distintas áreas, tanto nas básicas como nas transversais ou de xestión.

Polo tanto unha verdadeira persoa coordinadora e as vogalías deben ser esencialmente un enlace tanto a nivel horizontal como vertical, esto sempre no contexto da funcionalidade a nivel xeral dentro da asociación. Outro debate é se esa persoa debería ter cualidades de liderazgo ou cales poderían ser outras funcións específicas dentro do propio grupo.

24 oct 2014

Crónica das Xornadas de Pesca Sustentable Galicia-Centroamérica: mar de todas, mar de ninguén.



El 19 de Septiembre de 2014 tuvo lugar en el Castillo de Santa Cruz, en Oleiros (A Coruña), sede del Centrode Extensión Universitaria y Divulgación Ambiental de Galicia(CEIDA), las “Xornadas de Pesca Sustentable Galicia-Centroamérica . Mar de todas, mar de ninguén”.

Este evento, organizado por Enxeñería Sen Fronteiras y Amigos da Terra, cofinanciado por Cooperación Galega da Xunta de Galicia y con el apoyo del CEIDA, tuvo como objetivo el intercambio de experiencias y la toma de contacto entre diferentes actores de Galicia y del Golfo de Fonseca caracterizados por apostar y promover una gestión y explotación sostenible de los recursos pesqueros y el respeto por los ecosistemas marinos, buscando nexos comunes en el trabajo que llevan a cabo en ambas zonas y tratando de poner de relieve la globalidad de la problemática a la que se enfrentan.

Panorámica del inicio de las jornadas, con Laura (Amigos da Terra) y Sergio (ESF Galicia) presentando y agradeciendo los apoyos y asistencia

En la primera mesa de debate se reunieron el Subdirector Xeral de Investigación e Apoio Científico-Técnico de la Consellería do Medio Rural e do Mar, un experto en comercialización y pesca en Centroamérica y un asesor sobre política oceánica de Greenpeace Internacional. El primero de ellos, José Molares, destacó la importancia de invertir en la extracción de datos precisos sobre el estado de los recursos y las máximas capacidades renovables disponibles, para que la inversión y la explotación se ajusten a esa renovación; esta información no suele ser de fácil recolección y acceso para la pesca artesanal y de bajura. José Manuel Pérez, por su parte, ofreció una visión del sector en el Golfo de Fonseca en la que sobresale el sesgo existente entre las multinacionales y los pescadores artesanales, donde las primeras son las que facilitan los medios y por ello disponen de todo el poder para establecer los precios; por ello la solución disponible está en las agrupaciones y el cooperativismo, buscando además un valor añadido en la calidad. Por último, Sebastián Losada pone de relieve la casi exclusiva representatividad de la pesca industrial y el sector del procesado en los espacios de decisión de las políticas pesqueras en Europa; sin embargo, observa incongruencias en dichas políticas, ya que, si se concluye que es necesario reducir la actividad, tendría sentido preguntarse, a la hora de priorizar el acceso a los recursos, que flotas son las que generan más empleo por Kg. capturado, las que contribuyen en mayor medida al desarrollo de las comunidades locales o las que pescan más selectivamente.

De izquierda a derecha: Sebastián Losada y José Molares

En la segunda mesa de debate intervino una representante del Centro Tecnológico del Mar (CETMAR), un investigador del Laboratorio de Recursos Marinos y Pesquerías de laUniversidade da Coruña (UdC) y tres representantes de ONGD gallegas que trabajan en temas de pesca en Centroamérica (Enxeñería Sen Fronteiras Galicia, Amigos da Terra Galicia y Asamblea de CooperaciónPola Paz-AGARESO). Guadalupe Martín, del CETMAR, destacó la importancia de la coordinación y la colaboración entre los distintos agentes, a la hora de elaborar estudios que indiquen acciones a abordar para la promoción de la pesca artesanal. Duarte Vidal, de la UdC, hizo hincapié en la necesidad de que haya una buena regulación y supervisión en cuanto al manejo de los recursos pesqueros en la pesca artesanal, siendo lo ideal que esta regulación fuese establecida a nivel comunitario, previo conocimiento del estado de los recursos, y teniendo en cuenta así la diversidad de variantes en las artes de pesca utilizadas en cada área. Por su parte, desde las ONGD, tanto Yolanda, como Laura y Carmen apuntan a la necesidad del asociacionismo para poder fortalecer el sector pesquero artesanal desde la base, fomentando iniciativas que logren además favorecer la independencia de las mujeres, y tratando de frenar las importantes amenazas que sufre el sector procurando su intervención en niveles cada vez más altos de decisión.

De izquierda a derecha: Duarte y Guadalupe

Finalmente, ya por la tarde (y tras una comida que sirvió para degustar productos de pesca artesanal y hablar relajadamente y no tan formal), en la mesa de intercambio de experiencias desarrollada durante la tarde intervinieron tres mujeres representantes de Cooperativas pesqueras artesanales de El Salvador, Nicaragua y Honduras, una bióloga marina de la Cooperativa O Canto da Balea de Lira, una bióloga ambiental de la Fundación Lonxanet para la Pesca Sostenible y el presidente y la secretaria técnica de la Asociación de Armadores de Artes Menores de Galicia (ASOAR-ARMEGA). Estas 7 personas relataron la experiencia específica desarrollada en sus respectivas entidades, por la promoción de la dignidad del sector pesquero artesanal, y de búsqueda de alternativas dentro del mismo, con visión de sostenibilidad. En sus intervenciones se apuntaron premisas como el esfuerzo colectivo; la educación medioambiental y defensa de los ecosistemas; la necesidad de romper la brecha entre pescadores/as, instituciones y sector científico; el enfoque de abajo-arriba con iniciativas que partan de las propias comunidades pesqueras, actuando como acompañantes los otros actores (como señalaba Elena Vázquez, de la Fundación Lonxanet); la introducción de actividades innovadoras como por ejemplo en relación con el turismo marinero; la apuesta por la diferenciación del producto, pues es clara la mayor calidad que puede ofrecer la pesca artesanal, y en relación con esto habría que hacer una buena labor de promoción de consumo responsable entre la población (tal y como defendía Rita Pesqueira, de O Canto da Balea), o la necesidad de definir y establecer claramente qué es la pesca artesanal y qué tipo de artes, variantes y formas de manejo dentro de las mismas se pueden considerar como sostenibles (como apuntaba José Luis Rodríguez, de ASOAR-ARMEGA, después de que María nos contara sobre las actividades de la asociación), pues esto podría ser una cuestión clave, una vez que existe un compromiso por parte de los/as pescadores/as, a la hora de defender y lograr mayores apoyos para la pesca artesanal sostenible en los estamentos que deciden las políticas pesqueras. Desde Centroamérica, Aleyda, Alejandra y Fátima contaron distintas experiencias de cooperativismo, superación y luchas (contra una sociedad patriarcal, amenazas de grandes empresas, falta de formación en algunas técnicas, etc.).

De izquierda a derecha: Rita, Elena, Alejandra, Fátima, Aleyda, María y José Luis

Pronto tendremos unas conclusiones a modo de manifiesto, que nos permitan seguir trabajando por la pesca artesanal y sostenible en Galicia y Centroamérica, que tanto deben a este sector.

23 oct 2014

I Xornadas "É neutral a tecnoloxía? As mil caras do feito tecnolóxico"

SÁBADO 22 DE NOVEMBRO
Salón de Actos da Facultade de Filosofía, Santiago de Compostela.
ENTRADA LIBRE.


9:30 Recepción de participantes

9:45 Presentación xornadas

10:00 Mesa redonda. Dimensión filosófico-ética da tecnoloxía


11:00 Mesa redonda. Dimensión socio-cultural da tecnoloxía
  • José Manuel Vázquez. Antropólogo e profesor xubilado de Prehistoria da Universidade de Santiago de Compostela
  • Vanessa Míguez. Socióloga especializada en fenda de xénero. Técnica da Oficina de Cooperación e Voluntariado da Universidade da Coruña.
  • Carmen Novas, técnica da Asociación Galega de Reporteiros Solidarios (AGARESO). Comunicación para o desenvolvemento.


12:00 Descanso


12:20 Conversa con Jorge Mira. Físico, investigador, divulgador científico e docente da Universidade de Santiago de Compostela. Ciencia para as persoas


13:00 Mesa redonda. O pequeno é fermoso 
  • Antón Ríos Hucha. Enxeñeiro de Camiños, Canais e Portos. Membro de Enxeñería Sen Fronteiras Galicia. Tecnoloxías apropiadas. 
  • Emilio Padrón. Enxeñeiro Informático. Investigador e docente da Universidade da Coruña e  membro do Grupo de Programadores e Usuarios de Linux.  
  • Carolina Martínez García. Arquitecta técnica especializada en bioconstrucción, coautora do blogue Bioconstruirme.

OBRADOIROS PRÁCTICOS

O mesmo Sábado 22 de Novembro ás 16:30 en Santiago  no CIAC "Mantemento básico de bicicleta"  xunto cos compañeiros e compañeiras da Sociedade Cívica Composcleta aprenderemos os coidados básicos da bicicleta, xa que os axustes, o coidado e as reparacións da nosa montura son un factor crucial para facer dela un medio de transporte cotián, eficiente e fiable. O obradoiro é de balde e a entrada é libre pero será necesario realizar a preinscrición no correo electrónico compostela@galicia.isf.es.


ADEMAIS...

 En Santiago de Compostela

Martes 18 de Novembro, as 18:30  no CIAC. "Elaboración de productos de limpeza caseiros e ecolóxicos" . Almudena Ares, técnico superior de Xestión de Recursos Naturais, proporcionaranos receitas sinxelas, baratas e ecolóxicas para elaborar fácilmente os produtos de limpeza caseiros e así manter o noso fogar saudable e libre de tóxicos.
 

Martes 2 de decembro a partir das 17:00 tamén na Facultade de Dereito (Aula Informática 03) "Segunda vida para o teu ordenador". A Oficina de Software Libre do CIXUG axudarannos  instalar outros sistemas operativos que nos permitan seguir empregando ordenadores que xa non soportan os actuais.


Os obradoiros son de balde e a entrada é libre pero será necesario realizar a preinscrición no correo electrónico compostela@galicia.isf.es


Pgase difusión!  

21 oct 2014

Experiencias de EpD na Universidade da Coruña

As tres universidades galegas participan na Rede Galega de Cooperación Universitaria ao Desenvolvemento, froito do Convenio de Colaboración que asinaron o 16 de xuño as tres Universidades, a Vicepresidencia e a Consellería de Presidencia, Administracións Públicas e Xustiza da Xunta de Galicia. Deste proxecto xorde ,entre outras actividades, un calendario de formación moi amplo, no que está encadrado un curso de Introdución á Educación para o Desenvolvemento o cal está a impartir ESF.

A primeira sesión, que contou co apoio do CUFIE e a OCV, tivo lugar na Coruña o pasado 10 de outubro. Entre outras cousas nela explicouse a evolución da EpD e as conclusións obtidas nas entrevistas que lle levamos facendo ao profesorado universitario. Ademáis expuxéronse catroce iniciativas relacionadas ca EpD que se están a levar a cabo na Universidade da Coruña para poder debatilas, buscarlle obstáculos e facerlle propostas de mellora, aquí vai unha listaxe das iniciativas e  as conclusións obtidas:



Presentación de exemplos de EpD existentes e propostas de mellora:


 Materias específicas sobre cooperación e educación para o desenvolvemento:

O profesorado non coñece ou non ve a relación ca temática. Deberíanse crear xornadas participativas.
Son conceptos novos, o alumnado pode estar perdido ante estas materias. Sería positivo vincular as materias obrigatorias cas optativas.
Dificultade ou medo entre profesorado para completar o número de créditos necesarios.
De ser necesario presentar a materia sería unha gran oportunidade para dar a coñecer novas metodoloxías docentes, non só os contidos da materia.
Máis problemas entre profesorado que problemas burocráticos á hora de introducir novas materias.
Estase a pasar de Bolonia2 a Bolonia3, isto pode abrir un espazo para poder introducir novas materias.


Colaboración con ONGD para organización de cursos con recoñecemento académico sobre esta temática:

A propia ONGD ten aptitudes e coñecementos adecuados?
Como se estimula a organización desde tipo de actividades, tanto polas ONGD, as escolas, o profesorado, e o alumnado?
A actividade que se está prantexando ten que ver cos estudos que se están impartindo na escola?
O alumnado está saturado de horas de clase que son obrigatorias para poder aprovar e non ten tempo para isto. Cando realmente pode prefire descansar e relaxarse.
Complementar actividade académica e formativa.
Establécense redes.


Xeneración de materiais que permitan transversalizar elementos da EpD na práctica docente habitual, estando a promoverse tamén o APRENDIZAXE-SERVIZO:

Falta de información e recursos.
Barreira comunicativa.
Reacción de compañeiros e profesores, barreira psicolóxica.
Non se coñecen as necesidades do colectivo (descoñecemento mutuo).


Alianzas con ONGD para proxectos de investigación para o desenvolvemento (exemplos: solidaridade internacional: proxecto de estudo dos seus propios proxectos de EpD con departamento de comunicación, ESF-Cartolab, etc). Deste xeito a investigación pode ser moito máis aplicada.

Falta de información e recursos.
Barreira comunicativa. Descoñecemento mutuo.
Barreiras psicolóxicas, medo a que a situación nos poida superar ou dar máis traballo do que tiñamos pensado.


Acceso a subvencións específicas para universidades para proxectos internacionais de cooperación ao desenvolvemento ou para accións de EpD ou IpD, en Galicia este ano por primeira vez por parte de Cooperación Galega da Xunta de Galicia.

Falta de tempo para levar a cabo unha acción conxunta entre dúas entidades que se descoñecen por completo.
Barreira comunicativa propiciada por un descoñecemento mutuo.
Barreiras psicolóxicas, medo a que a situación nos poida superar ou dar máis traballo do que tiñamos pensado.


Dirección de tesinas ou proxectos fin de carreira con contidos de EpD ou cooperación para o desenvolvemento.

Falta de formación e información entre profesorado, tutores e tribunal.
Falta de experiencias previas e de bibliografía.


Rede galega de educación para o desenvolvemento na docencia universitaria. 

Non resulta de rentabilidade económica inmediata
A universidade é moi competitiva e a actividade docente moi mercantilista, os docentes orientan o seu traballo a como se os vai avaliar, non a mellorar como profesores.
Os docentes poden pensar que isto non forma parte da súa labor docente.
A universidade ten que contribuir á transformar a sociedade e non ten sentido traballar illado, a rede pode ser imprescindible.
Proponse facer un congreso que sirva de arranque.


Novas ferramentas didácticas distintas ás tradicionais, que xa se están a utilizar aínda que non de xeito xeralizado (xogos de rol, exposicións, relatorios...).
    As dinámicas teñen a traba de que non estamos acostumados a opinar en público e empobrecense os resultados obtidos. As veces obrígase a participar e isto desmotiva, non se pode obrigar a ninguén a nada.
    Profesorado encerrado en clases maxistrais e posiblemente non teñan as ferramentas necesarias para romper ca súa forma de ensinar se así o desexaran. *O CUFIE ten cursos formativos sobre isto, e a fundación universidade-empresa, tamén.
    Os profesores están sobrecargados de traballo, non teñen tempo para preparar as clases e preparalas con novas medotoloxías e casos practicos leva o triple de tempo.
    O sistema de avaliación actual non sirve para producir cambios reais, o profesorado “caca” seguirá estando sempre aí e facendo o mesmo. Pouca xente cubre as enquisas, polo tanto non se toman en serio porque a mostra non é suficientemente ampla.
    Profes convencidos de que é posible e fácil levar a cabo melloras nas metodoloxías pero o alumnado non ve esas “facilidades” no seu día a día de aulas.


Cursos de formación de formadores.

Dificultade de compatibilizar docencia e investigación: o profesorado busca accións para mellorar na súa carreira persoal e non en mellorar a docencia. Conta moito máis as publicacións e patentes que a docencia, polo tanto para acreditarse deixan de lado a docencia. 


Diagnose sobre a educación para o desenvolvemento na universidade pública galega: proceso interesantísimo ao falar co profesorado, e coñecer outras ideas. No estudio presentouse ao profesorado se consideraban que a universidade debe estar comprometida. 
    A hora de facer enquisas o grupo mostra sempre é o máis accesible e maís positivo, máis sensibilizado.
    Demasiados emails, estamos expostos a unha excesiva comunicación. Borramos mails sen lelos e é complicado establecer novas comunicacións.
    A hora de facer enquisas pódese pecar de facer esquisas moi ambiciosas con un número de ítems excesivo que leven moito tempo e desanimen a participación. Facer entrevistas en persoa pode axudar a superar esta barreira.





E como o tempo de traballo non é eterno, aquí van actividades que se están a levar a cabo na universidade da Coruña pero que non dou tempo a traballar.
  • Colaboración con ONGD para que “veñan a aula” (lectorado):
  • Estancias de investigación para docentes ou estudantado no marco de programas internacionais de cooperación que poden estar vencellados a proxectos de investigacións ou proxectos de fin de carreira.
  • Prácticas para alumnado, convalidación de créditos ETC por horas de voluntariado ou formación externa (pode ser en ONG con convenio coa universidade).
  • Facilitar loxística para eventos relacionados (ciclos de cine, exposicións, relatorios...)



Bonus Track: novas propostas.Para finalizar unha listaxe de iniciativas que non se están a levar a cabo pero que nos gustaría que si se fixese:

-Fomentar realmente unha das 14 propostas xa existentes. Difusión das opcións que xa temos.
-Máis espazo para a sensibilización, as 14 propostas existentes son de EpD (que asisten os xa convencidos), necesítase espacio para a educación non formal.
-Crear un blogue (ou web) aberto entre o alumnado e os docentes. Aproveitamento das TIC.
-Xornadas dende a propia realidade, sair e ver o que hai fóra e non estar na burbulla da aula.
-Campañas de prevención e sensibilización por parte do alumnado para o alumnado.
-Buscar unha forma de consenso, buscar obxetivos conxuntos.
-Apertura de espazos a ONGD ou outros colectivos para que leven a cabo actividades e facilidades horarias aos alumnos para que poidan asistir.
-Cursos con créditos ECTS.
-Adaptacións curriculares para todas as titulacións con algunha práctica obrigatoria relacionada ca -EpD ou cooperación.
-Prácticas en ONGD ou outros colectivos.
-Creación de asignaturas multidisciplinares que involucren aspectos de EpD ou cooperación.
-Mobilizar ao alumnado ante situacións de exclusión.
-Fomentar dende o PAT axuda e coolaboración entre alumnos.
-Seminario OBRIGATORIO de EpD para profesorado.
-Formación de gabinete para atender dúbidas de profesorado.
-Achegarse aos problemas de cidadanía. Levar a universidade á cidade e que as actividades da universidade se convirtan en actividades da cidade.
-Favorecer relación e achegamento entre profesorado e alumnado.
-Obrigatoriedade do ano sabático e aproveitamento dese ano.
-Inserir poboación civil entre a poboación asistente ás presentacións de traballo fin de grao ou teses.